شناخت ویتامین ها و بیماری های ناشی از کمبود آنها

ویتامین آ (A ) :

برای مثال به چند قلم از گیاهان که این ویتامین در آنها وجود دارد اشاره می کنیم : گندم ، هویج ، کاهو ، کدو زرد ، نخود و ...

به مقدار کمتری می توان در میوه جات دیگر که در آن موجود است آن را یافت ، مثل : هلو ، موز ، زردآلو و ...

موضوع جالب این که ما توانایی آن را داریم ویتامین را به طور غیر مستقیم استفاده کنیم . مثلا حیواناتی که از گیاهان استفاده می نمایند محصولات وجودی آنان نیز ترکیبی از همان غذاهای گیاهی است ، مثلا شیر ، پنیر ، کره ، جگر حیوانی و حتی تخم مرغ .

سومین جایگاهی که می توان برای ویتامین « آ » نام برد روغن جگر ماهی است که در آن بسیار زیاد می باشد.

مصرف : اگر کسی 3 الی 5 روز ویتامین « آ » را استفاده کند ، چنان چه آن شخص مبتلا به شب کوری باشد ، مرتفع می گردد. اثر صریح و قابل محسوسی در نشو و نما دارد . اگر این ویتامین را به کودک خردسالی برسانند البته به مقدار کافی رشد و نمو بچه بیشتر خواهد شد .

بیماری : فقدان این ویتامین در بدن ، آدمی را مبتلا به شب کوری ، گزروفتالمی می کند قدرت و توان ایستادگی او را در مقابل امراض سلب می نماید و مسلما رشد بدن را متوقف می سازد و گاهی هم علایم پوستی به دنبال دارد .

مقدار مورد نیاز : نیاز روزانه هر انسان به این ویتامین ( که خود منشا نشانه های سلامتی و نشاط انگیزی در انسان است ) 20000 - 10000 تا حداکثر یک میلی گرم می باشد .

 تیامین ( ویتامین ب 1 ) :

این ویتامین در هویج ، زرده تخم مرغ ، اسفناج ، برنج ، جگر مرغ ، جوانه ی گندم ، سبوس ، پنیر و سیب زمینی تشخیص داده شده است .

نیاز روزانه انسان به این ویتامین 1 تا 3 میلی گرم است .

بیماری : فقدای این ویتامین در انسان موجب بری بری می گردد البته هنگام بروز این بیماری سن و سال اصلا مطرح نیست ، بلکه در تمامی سنین یافت می شود ، ولی درکودکان شیرخوار خادتر خواهد بود .

بیماری قلب ، تپش بیش از اندازه قلب ، ورم کبد ، اختلالات جهاز هاضمه ( اسهال ، یبوست ، بی اشتهایی ) از فقدان این ویتامین پدید می آیند که باز گویا کودکان سهم بیشتری از این گرفتاری خواهند برد.

ریبوفلاوین ( ویتامین ب2) :

شناخت ریبوفلاوین : این ویتامین ( ب2) ، اگر در انسان فقدان یابد و آدمی از داشتن آن فقیر شود مبتلا به امراض گوناگونی می شود .

بیماری ها : کمبود ریبوفلاوین در انسان موجب می شود امراض ورم ملتحمه چشم ، کدورت قرنیه ، در چین های پوست صورت ( کنار بینی ، شیار بین لب و بینی ، زیر لاله گوش و پشت گوش) که قاچ خوردگی به وجود آمده پوسته پوسته هایی خودنمایی کند . دهان قرمز و ملتهب ، زبان قرمز می شود ، البته ممکن است این ضایعات در مخاط معده و روده ها هم پدید آید که بر اثر کمی اسید کلریدریک معده به تدریج در جذب مواد چربی اختلال ایجاد می کند .

 نیاز روزانه به این ویتامین یک و نیم میلی گرم می باشد .

محیط زیست : این ویتامین در گردو ، عسل ، اسفناج ، تخم مرغ ، بلوط و خربزه وجود دارد .

نیاسین ( ویتامین ب3) :

کمبود نیاسین در انسان موجب پیدایش بیماری به نام « پلاگر » در بدن می شود که نشانه های آن عبارتست از ضایعات پوستی ( پشت دست ها ، پاها ، گردن ) .

بیماری ها : علاوه بر پلاگر که نشانه های آن را عنوان کردیم دنباله ی آن به بیماری جهاز هاضمه و عصبی ادامه می یابد . در اطفال هم چون بزرگسالان این بیماری خود را بیشتر نشان می دهد که به دو دسته تقسیم میگردد : 1- پلاگر خشک 2- پلاگر مرطوب.

نیاز روزانه یک شیرخوار به نیاسین روزی 4 میلی گرم و برای بزرگترها 20 - 15  میلی گرم می باشد .

زادگاه تامین این نیاز را می توان در یک غذای متنوع و کافی مرکب از گوشت و تخم مرغ و سبزیجات و شیر دانست و در جگر و گوشت قرمز هم زیاد یافت می شود جز ذرت که بی شک کمتر از این سهم برخوردار است و اگر دقت نماییم آنهایی که بیشتر ذرت مصرف می کنند مبتلا به بیماری کمبود این ویتامین می باشند .

ویتامین ب 8 یا هاش :

ویتامین هاش ، یا بیوتین مثل سایر ویتامین ها کمبود آن در انسان تولید بیماری هایی می کند و دارای خواص فراوانی است . فقدان این ویتامین در انسان عوارض جلدی به وجود می آورد و به زبان صدمه می زند و لکنت زبان را می آفریند .

مهمترین جایی که می توان برای زندگی این ویتامین نام برد : زرده ی تخم مرغ ، برنج ، بادام زمینی ، جگر، تمشک ، هلو ، اسفناج و هویج است .

ویتامین ث (C ) :

این ویتامین در بدن ترکیب نمی شود و تنها از راه غذا وارد بدن می گردد عامل اصلی و موثر این ویتامین اسید اَسکوربیک به شمار می رود که در آب محلول است و به آسانی اکسیده می گردد که به هنگام طبخ و با حرارت و نور به سهولت از بین می رود .

شیرخواران 40 میلی گرم و اطفال که بزرگتر هستند همین میزان مورد نیاز است و بزرگسالان در شبانه روز 300 میلی گرم بدان احتیاج دارند .

بیماری های ناشی از فقدان این ویتامین : یکی از امراض مهمی که بر اثر فقدان این ویتامین تولید می شود بیماری اسکوربوت است و اگر مادری پس از گذشت اندک زمانی میوه مصرف نکند ممکن است در نوزادش علایم این بیماری نمایان گردد . اسکوربورت در تمامی افراد در هر سن وسالی که باشند دیده می شود ، و مخصوصا در نیمه دوم سال اول و سال دوم نیاز کودک بسیار می باشد ، چون تمام عفونتهای تب دار از عامل ویتامین ث بدن می کاهند به همین جهت تمامی این بیمارهای تب خیز از عوامل به وجود آورنده ی این مرض می باشند .

این ویتامین در شیر مادر به مقدار بسیار زیاد یافت می شود و به مقدار اندکی در شیرگاو وجود دارد.

آب لیموترش ، پرتقال ، انگور و گوجه فرنگی ، لیمو شیرین ، فلفل سبز و توت فرنگی نیز دارای این ویتامین هستند و در گروه سبزی ها نیز کاهو ، اسفناج و کلم بهترین منبع این ویتامین است .

بیماری اسکوربوت با سه علامت بروز می نماید :

1- کم خونی که گاهی با فربهی توام می شود .

2- درد که مخصوصا ابتدا در دستها و پاها بروز می کند و گاهی به حدی می رسد که فلج کاذب ایجاد می نماید .

3- خونریزی که شاید در تمامی بافت اتفاق افتد ولی بیشتر زیر پوست ، و در استخوان نمایان می گردد و اگر طفل شیرخوار قدری بزرگتر باشد در لثه و کلیه و روده ها و یا جاهای دیگر دیده می شود.

ویتامین د :

ویتامین د ، یا ویتامین ضد راشیتیسم . برای کودکان بی نهایت ضروری می باشد . ویتامین د به وسیله هوای آزاد و نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش به دست می آید . در مقابل چربی طبیعی بدن که به روی پوست احساس می شود این ویتامین در بدن تولید می شود ، به همین منظور اطفالی که در مقابل هوای آزاد و نور خورشید نیستند با وجود این که از غذاهای کافی و مقوی استفاده می کنند ولی باز مبتلا به راشیتیسم شده اند ، علتش این است که دور از هوای آزاد و نور خورشید بوده اند.

ویتامین د را می توان در جوانه ی گندم ، کره ی تازه ، شیر کامل ، پنیرهای چرب ، روغن کبد ماهی ، ساردین و روغن های مایع یافت .

میزان نیاز بدن به این ویتامین 5 میکروگرم می باشد .

ویتامین ک (K ) :

امراض : ویتامین ک در جگر به پروتئین سازی اشتغال دارد و به هنگام نقصان آن خونریزی پدید می آید . برای این که پروتئین در خون زندگی طبیعی داشته باشد ، باید دقت نمود :

اولا : آنچه مورد استفاده قرار می گیرد باید به مقدار کافی ویتامین ک داشته باشد .

ثانیا : در جذب چربی خللی دیده نشود .

ثالثا : جگر نیز از سلامتی برخوردار باشد .

کمبود ویتامین ک موجب خونریزی می گردد ، کمبود آن در کودکان اثر بیشتری دارد ، البته این خونریزی را میتوان در ناف ، جهاز هاضمه ، گوش ، دهان و پوست مشاهده کرد . از همه خطرناک تر خون ریزی در پرده های مغزی می باشد .

ویتامین ک در این لحظات بحرانی از ضروری ترین نیازهای ضروری بیمار است و بهترین راه جلوگیری و معالجه رسانیدن یک میلی گرم ویتامین ک از هر طریقی به بدن می باشد .

این ویتامین را می توان در برگ نباتاتی از قبیل : یونجه ، اسفناج ، بلوط ، کلم ، شبدر یافت . سیب زمینی ، گوجه فرنگی و توت فرنگی نیز به وفور دارای این ویتامین هستند و در مواد غذایی حیوانی تنها به جگر باید اشاره کرد زیرا در جگر بیشتر یافت می گردد.

میزان نیاز روزانه بدن به این ویتامین 70 میکروگرم می باشد .

ویتامین ای (E ) :

بهترین نقشی را که می توانی برای این ویتامین عنوان کرد کاهش اکسیداسیون های بدن است در این صورت اکسیژن هم صرفه جویی می شود ، این ویتامین آنتی اکسیدان بسیار نیرومندی است ، ویتامین ای در تولید مثل نیز اثر زیادی دارد و هر گاه مقدار معین آن در حیوانی رو به نقصان رود نتیجه اش سقط جنین نوزاد آن حیوان خواهد بود . به همین جهت اخیرا به هنگام مواردی از سقط ها از آن استفاده می شود .

ویتامین ای در جوانه ی گندم ، حبوبات ، روغن بادام زمینی ، زیتون ، کلم ، روغن کنجد ، پسته ، کاهو ، گردو ، گوجه فرنگی ، شاهی ، فندق ، تخم مرغ ، خشخاش وجود دارد .

میزان نیاز روزانه انسان به این ویتامین 10 میلی گرم است .